Category: գործնական գերականություն

Գիտե՞ք, որ գարուն է արդեն,
Բոլորը թափվել են փողոց.
Լսո՞ւմ եք անուշ մի զնգոց —
Գիտե՞ք, որ գարուն է արդեն։

Դյութում են շրթերը վարդե,
Սրտերը կրակ են ու բոց-
Գիտե՞ք, որ գարուն է արդեն,
Բոլորը թափվել են փողոց:

1․Կետերը փոխարինի´ր ջ, ճ կամ չ տառերով:

Վերջ, ողջ, նկարիչ, չղջիկ, վայրէջք, հաչոց, խոչընդոտ, թռչուն, թրջել, թռչել, միջև, մինչև, ամբողջ, առաջին, աղջամուղջ:

2․Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:

Թոռնիկն արագ թռավ տատի գիրկը: Միաժամանակ երեք գիրք է կարդում։ Հորդ անձրևը կտրվելու միտք չուներ: Հորթը տրտինգ տալով վազեց մոր մոտ:

3. Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:

Որթերի մեջ անծանոթ մի աղջիկ տեսա: Որդերի պատճառով ձկնորսության չգնացի: Շատ հաջող ավարտ ունեցավ մեր ձեռնարկը:  Հաչող շունը կծան չի լինում:  Երեխայի կտրիչ ատամներն արդեն դուրս էին եկել: Իմ բոլոր կտրիճ ընկերները հավաքվել են այսօր:

99. Տրված բառերից կամ արմատներց նոր բառեր կազմիր ակ,իկ,ուկ ածանցներով։

ա) թափանցել – թափանցիկ, շրջել – շրջիկ, մարտ – մարտիկ , սիրտ ճմլ ել , սիրտա ճմլիկ ճանճ քշել – ճանճ – քշիկ

բ)  օրենք – օրինակ, ճաշ – ճաշակ, ախորժ – ախորժակ, սահուն – սահնակ,  ընդունել – ընդունակ, մոլոր – մոլորակ, գիտ – գիտենակ, պատվիրել – պատվիրակ, բռնել – բռնակ

գ) կտրել – կտրակ, դիպչել  – դիպչուկ, խուսափել – խուսափուկ

 

Ա․ Աստղիկ, արկղիկ, թիթեռնիկ, թերթիկ, գետակ, նավակ, դռնակ, թռչնակ, խոզուկ, գառնուկ։

Բ․ հայրիկ, մայրիկ, տատիկ, պապիկ, քաղցրիկ, անուշիկ, որդյակ, տաքուկ, հարսիկ։

Բառին տալիս են փոքրացնող իմաստ։

 

Ա․ Մկնիկ – մկն (մուկն) – իկ, մայրիկ – մայր – իկ, շնիկ – շն (շուն) – իկ, փոքրիկ – փոքր – իկ, սիրունիկ – սիրուն – իկ, թիթեռնիկ – թիթեռն – իկ, ծիտիկ – ծիտ – իկ, քթիկ – քթ (քիթ) – իկ, մատիկ – մատ – իկ

Բ․ Գնդակ – գնդ (գունդ) – ակ, գետակ – գետ- ակ, որդյակ – որդյ (որդի) – ակ, պատանյակ – պատանյ (պատանի) – ակ, բլրակ – բլր (բլուր) – ակ

Գ․

Գայլուկ – գայլ – ուկ,

գառնուկ – գառն (գառ) – ուկ,

ձագուկ – ձագ – ուկ,

ձիուկ – ձի – ուկ,

մարդուկ – մարդ – ուկ,

պոչուկ – պոչ – ուկ

1․ Փոքր բլուրն էլ անցիր ու կհասնես ասածս ծառին։

Բլրակն էլ անցիր ու կհասնես ասածս ծառին։

2․ Քաղաքի ծայրին մի փոքրիկ տան մեջ, ապրում էր կախարդը։

Քաղաքի ծայրում մի տնակում, ապրում էր կախարդը։

3․ Մի փոքրիկ առու իջնում էր սարն ի վար։

Մի առվակ իջնում էր սարն ի վար։

4․ Անտառից դուրս եկավ մի պստլիկ ձի։

Անտառից դուրս եկավ մի ձիուկ։

5․ Հավն ածեց մի փոքրիկ ձու։

Հավն ածեց մի ձվիկ։

6․ Քամին դես ու դեն էր քշում կտոր-կտոր ամպերը։

Քամին դես ու դեն էր քշում ամպիկները։

65. Սեր և հոր բառերի տարբեր իմաստներով կազմի´ր նախադասություններ:

Օրինակ՝

Այս տարի մարտը տաք էր ու չոր:

Մութն ընկնելուն պես  մարտը վերջացավ:

ես ընկա մի մեծ հորի մեջ։

իմ հոր հեծանիվը շատ լավն է։

ես չեմ սիրում կաթի սերը

մոր սերը։

66. Եթե իմաստով մոտ բառերը հոմանիշներ են, ի՞նչ անուն կտաս նույն կամ նման գրություն կամ  հնչողություն ունեցող, բայց  իմաստով  տարբեր բառերին:

67.Հոտ, արի բառերի տարբեր իմաստներով կազմի´ր նախադասություններ:

68. Փորձի՛ր բացատրել, թե տրված զույգերն ինչո՞ւ են կոչվում համանուններ:

Մարտ — մարտ, սեր — սեր, հոր — հոր, հոտ — հոտ, անտառ — անտառ, արի – արի, կար — կար:

69. Ընդգծված բառերի  և արտահայտությունների փոխարեն փակագծերում տրվածներից մեկը գրի´ր:

Որ խոսքը կարճեր, ավելորդ բաներ չէր ասի: (Կարճ կապեր, երկար չէր)

Պարանը կարճ էր, աշտարակի ծայրին չհասավ: (Կարճ կապեր, երկար չէր)

Գլուխը կախ էր ու սիրտը կոտրված: (Խոնարհ էր, իջեցներ)

Դույլը ջրհորը կախեր թե չէ, թզուկը հայտնվելու էր: (Խոնարհ էր, իջեցներ)

Դռան ժանգոտ փակի վրա ինչ-որ թուղթ դրեց ու գնաց: (Կողպեքի, ծածկի)

Եթե պատուհանը փակի, ցուրտ չի լինի: (Կողպեքի, ծածկի)

 

1.Արջը գլուխը բարձրացրեց: գլուխ

2.սարի գլքին ինչ վոր բան է փայլում։ կատար

3.այս մարդը գլուղ չունի։ խելք

4. գրքի առաջին գլուխը շատ հետաքրքիր էր։ մաս

5. իսկ ո՞ր էր ձեր գլուխը։ ղեկավար

6. ինչ որ մեկը թերթ է մոռացել պահարանի գլխին: վրա

7. գերանի գլխից բռնի: ծայր

40

Ծաղիկը բացվեց ու ձգվեց դեպի արև։ծաղիկ

Հարսանիքի բոլոր կենացները ծաղիկներին էին ուղղված։նորապսակներ

Մեր ծնողներն ասում են,թե մենք ենք կյանքի ծաղիկները։հույս

Շատ լավ գործ եք սկսել․ սա դեռ ծաղիկն է, պտուղները հետո եք տեսնելու։նոր

Իր երկիրը հասնելուց հետո էլ իշխանը չէր մոռանում այն ամրոցի ծաղիկ տիրուհուն։գեղեցկուհի

41

նույն բառը վորը

42

գնացի հաց առնելու։ հաց

մարդը վատ է հաստակում իր հացը։ապրուստ

43

 

44

Ծաղիկների հոտը ինձ մի հին երգ է հիշեցնում։

Արևելացի կինն ինչու՞ է ծածկում դեմքը։

Զորքը շրջապատել բերդն ու սպասում էր հրամանին։

Թաղավորը հավագել էր բոլոր հպատակներին, որ առաջինը ինքն ավետիս (բարի լուր) ասի։

Տհաճ պատմության մմեջ ընկանք։

Միալար անձրևներից ու մառախուղերից հետո վերջապես մի պայծառ օր բացվեց

47. Տրված բառերն ըստ իմաստների նմանության բաժանիր չորս խմբի։

Ջարդել, հավաքել, հասկանալ, պահել, ամբարել, փշրել, ծածկել, կոտրել, պարզել, քողարկել, կտոր-կտոր անել, գլխի ընկնել, թաքցնել, ժողովել, գումարել, կռահել, պատսպարել, կուտակել, կոտրատել։

Ջարդել, փշրել, կոտրել, կտոր – կտոր անել, կոտրատել

հավաքել, ամբարել, ժողովել, գումարել, կուտակել

հասկանալ, գլխի ընկնել, կռահել, պարզել

պահել, ծածկել, թաքցնել, քողարկել, պատսպարել

 

48. Իմաստով մոտ բառերը կոչվում են հոմանիշներ, (հոմ – նման, կից)։ Տրված բառերը բաժանիր հոմանիշների չորս խմբի։

մազ, վարս, հեր

դեպք, միջադեպ, իրադարձություն

արշալույս, ծեգ, այգաբաց, լուսաբաց

երկիր, տերություն, կայսրություն, պետություն